Pişmanlık ve ıslah, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (“VUK”) 371. maddesinde düzenlenmiş bulunan, beyana dayalı vergi türlerinde, vergisel yükümlülüklerin yerine getirilmemesi sonucu vergi ziyaı cezası uygulanmasını gerektiren durumlarda yargılama yoluna başvurulmadan vergi zıyai cezası uygulanmasını önleyen idari bir çözüm yoludur.
A) HANGİ VERGİ TÜRLERİNDE BAŞVURULABİLİR ?
Pişmanlık ve ıslah çözüm yoluna yalnızca mükelleflerin beyanına dayanan vergi türlerinden kaynaklanan vergi ziyaı cezası durumlarında başvurulabilir. Yani, Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Katma Değer Vergisi (KDV), Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), Veraset ve İntikal Vergisi, Gelir Stopaj Vergisi, Damga Vergisi, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) gibi beyana dayalı vergi türlerinde pişmanlık ve ıslah müessesesi uygulanabilir.
Ancak, beyana dayalı olmayan vergi türlerinde pişmanlık ve ıslah çözüm yoluna başvurulamaz. Diğer yandan, beyana dayalı vergi türlerinden olmasına rağmen VUK m. 371/2 hükmü uyarınca Emlak Vergisi pişmanlık ve ıslah müessesesi kapsamına dahil değildir. Yine, VUK kapsamında düzenlenmemiş olan Gümrük Vergisi gibi vergi türlerinde de pişmanlık ve ıslah müessesesi uygulanamaz.
B) KİMLER BAŞVURABİLİR ?
VUK m. 371/1 uyarınca vergi ziyaı cezası uygulanmasını gerektiren fiilleri işleyen mükellefler ve/veya bu fiillerin işlenişine iştirak eden diğer kişiler yalnızca pişmanlık ve ıslah çözüm yoluna başvurabilir.
C) ŞARTLARI
VUK m. 371/1 uyarınca pişmanlık ve ıslah çözüm yoluna başvurulabilmesi için sağlanması gerekli şartlar aşağıdaki şekildedir;
1- Vergi ziyaı cezası uygulanmasını gerektiren fiilleri işleyen mükellefler ve/veya bu fiillerin işlenişini iştirak eden diğer kişilerin kanuna aykırı hareketlerini kendiliğinden vergi idaresine haber vermiş olması gerekmektedir.
2- Mükellefin bu durumu haber verdiği tarihten önce bir muhbir tarafından herhangi bir resmi makama dilekçe ile veya şifahi beyanı tutanağa bağlanmak suretiyle ihbarda bulunulmamış olması gerekmektedir. (Dilekçe veya tutanağın resmi kayıtlara geçirilmiş olması şarttır.)
3- Mükellef hakkında vergi incelemesine başlanmadan veya olay, takdir komisyonuna intikal ettirilmeden önce haber verme dilekçesinin verilmiş ve yetkili resmi kayıtlara geçirilmiş olması gerekmektedir. (Vergi ziyaı cezası uygulanmasını gerektiren fiillerin işlendiğinin re’sen veya ihbar üzerine tespit edilmesinden sonra pişmanlık talebinde bulunulması halinde pişmanlık talebi geçersiz sayılacaktır.)
4- Yasal süresi içerisinde hiç verilmemiş veya eksik verilmiş olan vergi beyannameleri hakkında haber verme dilekçesi verilmesi halinde dilekçenin verildiği tarihten başlayarak 15 gün içerisinde ilgili beyannamelerin verilmesi veya eksikliğin giderilmesi gerekmektedir.
5- Ödeme süresi içerisinde ödenmemiş veya eksik ödenmiş vergileri hakkında haber verme dilekçesi verilmesi halinde ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, VUK m. 51’de belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla birlikte dilekçenin verildiği tarihten başlayarak 15 gün içerisinde ödenmesi gerekmektedir.
D) BAŞVURU USULÜ VE KABUL
Pişmanlık ve ıslah müessesesinden yararlanılabilmesi için vergi ziyaı cezası uygulanmasını gerektiren fiilleri işleyen mükellefler ve/veya bu fiillerin işlenişine iştirak eden diğer kişilerin söz konusu vergisel yükümlülüklerin hiç veya eksik yerine getirildiğine ilişkin bir dilekçe ile vergi idaresine başvurması gerekmektedir.
Pişmanlık ve ıslah talebi, vergi idaresi tarafından kabul edildikten sonra yasal süresi içerisinde hiç verilmemiş veya eksik verilmiş olan vergi beyannamelerinin dilekçenin verildiği tarihten itibaren 15 günlük süre içerisinde verilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, pişmanlık ve ıslah talebi geçersiz sayılacak ve mükellef hakkında vergi ziyaı cezası uygulanacaktır.
Şayet, verilen beyannamede ödenmesi gereken herhangi bir vergi çıkmaması halinde bir vergi ziyaından bahsedilemeyeceği için pişmanlık ve ıslah talebi uygulanamayacak yalnızca yasal süresi içerisinde beyanname verilmesinden dolayı mükellefe 2 katı tutarında özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır.
Yine, pişmanlık ve ıslah talebi kabul edildikten sonra yasal süresi içerisinde ödenmemiş olan vergilerin dilekçenin verildiği tarihten itibaren 15 günlük süre içerisinde verilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, vergilerin hiç veya eksik ödenmesi durumunda pişmanlık ve ıslah talebi geçersiz sayılacak ve mükellef hakkında vergi ziyaı cezası uygulanacaktır.
!!! İhtirazi kayıtla pişmanlık ve ıslah müessesesine başvurulması halinde Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu’nun 11.03.2020 tarihli ve 2019/1545 E. 2020/283 K. Sayılı içtihadı ile pişmanlık dilekçelerine konulan ihtirazi kayıtların geçerli sayılmayacağına karar verilmiştir. Bu nedenle, ihtirazi kayıt konularak yapılan pişmanlık başvurularında dava yoluna başvurulamayacaktır.
