01.08.2023 tarihli ve 32266 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 05.04.2023 tarihli ve 2022/83 Esas 2023/69 Karar sayılı Anayasa Mahkemesi (“AYM”) kararı ile; 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 10. maddesinin 9. fıkrası olan “Kamulaştırma bedelinin tespiti için açılan davanın dört ay içinde sonuçlandırılamaması halinde, tespit edilen bedele bu sürenin bitiminden itibaren kanuni faiz işletilir.” şeklindeki kuralın iptaline karar verilmiştir.
AYM’ye göre, kamulaştırma işlemi durumunda kamulaştırılan taşınmazın bedelinin gerçek karşılık ölçütüne uygun olarak verilmesi gerekmektedir. Bu noktada, kamulaştırma bedelinin geç ödendiği durumlarda kanuni faiz işletilmesi söz konusu bedelin ekonomik değerinin korunmasını temin eden araçlardan biridir. Ancak, bu aracın Anayasa’nın kamulaştırmayı düzenleyen 46. maddesindeki gerekliliklere uygun görülebilmesi için kamulaştırma bedelinin enflasyon etkisiyle yitirilen değerini karşılaması gerekir.
Bu kapsamda kuralın iptaline gerekçe olarak öncelikle, itiraz konusu kuralla geç ödenen kamulaştırma bedeli için sadece kanuni faiz ödeneceğinin düzenlendiği ancak enflasyon nedeniyle uğranılacak ve kanuni faizi aşan zararlarla ilgili herhangi bir düzenlemeye ise yer verilmediğinden bu kural ile enflasyon nedeniyle oluşan değer kayıplarını gidermenin mümkün olmayacağı belirtilmiştir. Özetle, bu kuralla hak sahibinin kamulaştırılan taşınmazının bedelinin gerçek karşılığını aldığından da söz edilemeyecektir.
İkinci gerekçe olarak ise, kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davasında kamulaştırma bedeli dava tarihi itibarıyla belirlenirken, itiraz konusu kuralla faizin başlangıç tarihi ise yargılamanın dördüncü ayının sona erdiği tarihten başlatılmaktadır. Bu durumda, dava tarihi ile faizin başlangıç tarihi arasındaki dört aylık sürede kamulaştırma bedeline faiz işletilmediğinden enflasyonun etkisiyle hak sahibi açısından makul olanın ötesinde bir ekonomik kaybın oluşabileceğidir.
Yukarıda detayları verilen Anayasa Mahkemesi kararına ulaşmak için tıklayınız.
